De neurologische ontwikkeling

Op cel niveau zijn er gedurende je hele leven veel processen gaande in het zenuwstelsel. In de baarmoeder worden vooral veel zenuwcellen aangelegd (proliferatie van het zenuwstelsel) terwijl na de geboorte de meeste verbindingen worden aangelegd (synapsontwikkelingEen synaps is de contactplaat tussen 2 zenuwcellen (of tussen 1 zenuwcel en 1 spiercel/kliercel). Hier worden de prikkels overgedragen van een cel naar de volgende. & dendrietontwikkelingEen dendriet is een zenuw uitloper van een zenuwcel die signalen van andere zenuwcellen naar het cel-lichaam brengt.) en versterkt (myelinisatieMyelinisatie (ook wel witte stof genoemd) is het aanmaken van de myeline schede/beschermlaag om de zenuw-dendrieten. Deze myeline schede zorgt ervoor dat de prikkelgeleidingssnelheid omhoog gaat. Dit proces begint bij de geboorte en is rond het 18e levensjaar voltooid., reorganisatie & pruningPruning is het 'snoeien'/afbreken van synapsen (zenuw uitlopers) door het lichaam. Het is een noodzakelijk proces van de plasticiteit in het zenuwstelsel. Hierdoor is het bijvoorbeeld mogelijk nieuwe dingen te leren, en bestaande verbindingen te versterken.). Het proces van aanleggen en versterken van verbindingen is het hele leven aanwezig.

Bij het versterken van een zenuwbaan/hersengebied is zichtbaar dat de ‘bruikbare’ zenuw verbindingen worden versterkt (myelinisatieMyelinisatie (ook wel witte stof genoemd) is het aanmaken van de myeline schede/beschermlaag om de zenuw-dendrieten. Deze myeline schede zorgt ervoor dat de prikkelgeleidingssnelheid omhoog gaat. Dit proces begint bij de geboorte en is rond het 18e levensjaar voltooid. & reorganisatie), en dat storende zenuwverbindingen worden verwijderd (pruningPruning is het 'snoeien'/afbreken van synapsen (zenuw uitlopers) door het lichaam. Het is een noodzakelijk proces van de plasticiteit in het zenuwstelsel. Hierdoor is het bijvoorbeeld mogelijk nieuwe dingen te leren, en bestaande verbindingen te versterken.). Dit is een van de belangrijke processen waardoor hersengebieden zich kunnen ontwikkelen en specialiseren. Tijdens de ontwikkeling van baby tot volwassen persoon is dit proces zeer actief. Afhankelijk van de fase van ontwikkeling kan men een ‘bloei’ zien van deze verschillende gebieden in het zenuwstelsel.

Hoewel veel processen ‘vanzelf’ lijken te gaan, zijn ze afhankelijk van bepaalde voorwaarden op de juiste tijd. Zo is het in de periode voor de geboorte belangrijk dat het ‘klimaat’ in de baarmoeder optimaal is. In geval van ziekte, veel stress, verkeerd eetpatroon of alcohol/roken tijdens de zwangerschap kan dit ‘klimaat’ in gevaar komen.

In de baarmoeder ontwikkeld een kind primitieve reflexenDe primitieve reflexen hebben als primair doel om te overleven en om geboren te worden. Daarnaast helpen de primitieve reflexen zowel voor de geboorte als in de eerste levensmaanden bij de (eerste) neurologischeontwikkeling. om geboren te worden en ‘te overleven’ in de eerste levensmaanden. Na de geboorte zal een kind middels de transitionele reflexenDe transitionele/overgangsreflexen (ook wel overbruggingsreflexen genoemd) ondersteunen de motorische en ontwikkelingsstappen tijdens de neurologische ontwikkeling. starten met het trotseren van de zwaartekracht. Hierdoor kunnen de posturale reflexenDe posturale reflexen hebben als primair doel om de zwaartekracht te trotseren. ontwikkeld worden die het trotseren van de zwaartekracht automatiseren op basaal hersenniveau. Deze posturale reflexenDe posturale reflexen hebben als primair doel om de zwaartekracht te trotseren. inhiberen zowel de primitieveDe primitieve reflexen hebben als primair doel om te overleven en om geboren te worden. Daarnaast helpen de primitieve reflexen zowel voor de geboorte als in de eerste levensmaanden bij de (eerste) neurologischeontwikkeling. als de transitionele reflexenDe transitionele/overgangsreflexen (ook wel overbruggingsreflexen genoemd) ondersteunen de motorische en ontwikkelingsstappen tijdens de neurologische ontwikkeling..

Wanneer de primitieve reflexenDe primitieve reflexen hebben als primair doel om te overleven en om geboren te worden. Daarnaast helpen de primitieve reflexen zowel voor de geboorte als in de eerste levensmaanden bij de (eerste) neurologischeontwikkeling. (nog) niet geïnhibeerd zijn, is te zien dat veel hersengebieden betrokken zijn bij het activeren van deze reflexen. Deze niet gerichte stimulatie zorgt in de baarmoeder en in de eerste periode na de geboorte voor de aanleg (proliferatie van het zenuwstelsel) en eerste ontwikkeling (synapsontwikkelingEen synaps is de contactplaat tussen 2 zenuwcellen (of tussen 1 zenuwcel en 1 spiercel/kliercel). Hier worden de prikkels overgedragen van een cel naar de volgende. & dendrietontwikkelingEen dendriet is een zenuw uitloper van een zenuwcel die signalen van andere zenuwcellen naar het cel-lichaam brengt.) van de verschillende hersengebieden. Echter door de overlading aan niet gerichte stimulatie hebben deze hersengebieden op dat moment geen juiste voorwaarden om zich te specialiseren (o.a. middels myelinisatieMyelinisatie (ook wel witte stof genoemd) is het aanmaken van de myeline schede/beschermlaag om de zenuw-dendrieten. Deze myeline schede zorgt ervoor dat de prikkelgeleidingssnelheid omhoog gaat. Dit proces begint bij de geboorte en is rond het 18e levensjaar voltooid., reorganisatie & pruningPruning is het 'snoeien'/afbreken van synapsen (zenuw uitlopers) door het lichaam. Het is een noodzakelijk proces van de plasticiteit in het zenuwstelsel. Hierdoor is het bijvoorbeeld mogelijk nieuwe dingen te leren, en bestaande verbindingen te versterken.). Het is dus belangrijk dat het proces van reflexontwikkeling goed verloopt om het functioneren van hogere hersengebieden (die zich tijdens de ontwikkeling behoren te specialiseren) op latere leeftijd te waarborgen.

Op hersenniveau is een duidelijk onderscheid te maken tussen de verschillende fases van ontwikkeling. Zo begint de ontwikkeling bij de achterzijde v.d. hersenen en eindigt uiteindelijk aan de voorzijde v.d. hersenen. Deze ontwikkeling verloopt tot ongeveer 26 jarige leeftijd (op dit moment worden nog steeds onderzoeken gedaan naar deze ontwikkeling. Men ontdekt nog steeds meer en ook op steeds hogere leeftijd nieuwe dingen). In iedere fase is te zien dat verschillende hersengebieden zich ontwikkelen/specialiseren. De ontwikkeling van executieve functiesExecutieve functies worden ook wel 'hogere hersenfuncties/vaardigheden' genoemd. Ze maken het mogelijk om doelgericht en optimaal een taak uit te voeren. Voorbeelden van executieve functies zijn: concentreren, plannen, goed gebruik van het werkgeheugen etc. is een bekend voorbeeld waaraan gezien kan worden dat bepaalde hersengebieden aan het ontwikkelen zijn.

In de bovengenoemde ontwikkeling is te zien dat elk voorgaand hersengedeelte een basis legt voor de ontwikkeling van het 'hogere' hersengedeelte. Bijvoorbeeld: om efficiënt informatie te kunnen verwerken moeten je hersenen als eerste informatie waarnemen, deze filteren en naar de juiste hersengebieden delegeren. Pas als deze informatiestroom goed verloopt kan men adequaat en efficiënt de informatie verwerken.

Deze ontwikkeling van de hersengedeeltes & gebieden hangt sterk samen met de ontwikkeling van de reflexen. Doordat de specialisatie van een bepaald hersengebied geremd wordt, kan een hoger hersengebied niet de juiste stimulatie krijgen om zich te specialiseren. Uiteindelijk ontplooit uit deze remming een ‘ontwikkelingsvertraging’. Gelukkig zijn de hersenen ongekend plastisch en is deze ontwikkeling ook na de optimale ‘bloei tijd’ in te halen.